TTO – Cô bé ấy ngồi trước mặt tôi, bên cạnh là cô bạn thân. Cô bé ngồi cúi gập người, mắt dán chặt vào đầu gối của mình, hai tay xiết qua xiết lại như muốn bóp nát thứ gì đó đang giữ trong lòng bàn tay, còn cổ tay thì chằng chịt sẹo.
Cha mẹ ly hôn – con rạn vỡ nhân cách
| Ảnh chỉ mang tính minh họa: từ Internet |
>> Ai cũng cần có ba!
>> Con muốn yêu thương ba lần nữa
Từ câu chuyện buồn…
Khi cô bé học lớp 5, cha mẹ cô bé ly dị vì mẹ cô bé có người đàn ông khác. Cô bé về sống với cha. Một năm sau, mẹ cô theo chồng mới sang nước ngoài. Xa mẹ vĩnh viễn, ba đi công tác liên miên, cuộc sống của cô bé y như những câu chuyện buồn thường gặp trên phim ảnh: lủi thủi đi về một mình trong căn nhà thênh thang, lạnh lẽo, thỉnh thoảng nhận được cú điện thoại chiếu lệ của mẹ.
Từ một học sinh hoạt bát, cô bé trở nên lầm lì. Người cha thì năm bữa nửa tháng về nhà một lần, nhưng cũng ít trò chuyện với cô bé nên không biết con mình thành thiếu nữ lúc nào. Ông khỏa lấp nỗi cô độc, thiếu hụt tình cảm của cô bé bằng việc cho con thật nhiều tiền, chọn trường quốc tế cho con học…
Khi cô bé học lớp 10, người cha quyết định đi bước nữa với người phụ nữ chỉ hơn con gái mình 4 tuổi. Sự chia sẻ tình cảm, quyền lợi và cả những vướng mắc trong quan hệ với mẹ kế làm cô bé sốc, chán nản. Cô bỏ bê học hành, bắt đầu tụ tập cùng những người bạn ăn chơi trong trường, vào cả quán bar, uống rượu mạnh…
Rồi cô nghỉ học. Ba cô không thể ép cô đi học lại vì dường như đầu óc cô đã “miễn nhiễm” với việc học tập. Trong chuỗi trượt dài ấy, cô thay đổi: ăn mặc bụi bặm, cắt mất mái tóc dài, sống ngang tàng và “quên mất cách khóc”. Cô tìm đến “thú vui” rạch tay để thử thách bản thân, thách thức người khác.
Gần 2 năm trôi qua, đến bây giờ khi bạn bè cùng lứa đang đứng trước ngưỡng cửa thi đại học cô mới bừng tỉnh, muốn bắt đầu lại nhưng không biết bắt đầu từ đâu và như thế nào.
… đến những vấn đề lưu tâm
Ly hôn dường như là giải pháp cuối cùng khi cuộc hôn nhân không còn bền vững bởi hàng ngàn lý do khác nhau. Khi quyết định ký vào tờ đơn ly hôn, các bậc phụ huynh chỉ dừng ở mức tìm ra giải pháp cho cuộc hôn nhân của mình mà quên đi yếu tố con cái.
Cô bé trong câu chuyện trên là nạn nhân trong cuộc chia ly của cha mẹ. Gia đình ly tán, không nhận được sự quan tâm, tình cảm của cha mẹ hậu ly hôn, không được chuẩn bị tinh thần khi cha cưới vợ mới, không được định hướng khi bước vào tuổi dậy thì… Tất cả yếu tố này khiến cô bé “khủng hoảng đôi”, dẫn đến bánh xe nhân cách chệch hướng.
Những đổ vỡ của cha mẹ khi con cái đang ở tuổi dậy thì có thể tạo nên những nét cấu tạo tâm lý mới trong nhân cách trẻ theo hai hướng chủ yếu sau:
|
Tình yêu thương, sự quan tâm và cách cha mẹ giáo dục con cái sau ly hôn là điều kiện tiên quyết để con trẻ phát triển hài hòa về mọi mặt, đặc biệt về nhân cách. Đừng để cha mẹ ly hôn, con rạn vỡ nhân cách. |
Thứ nhất, khi đối diện với sự tan vỡ tổ ấm, một số trẻ trở nên cứng cỏi, độc lập hơn trong suy nghĩ, hành động, biết tự lo cho bản thân, có trách nhiệm hơn với nửa mái ấm còn lại. Trẻ dành nhiều tình cảm tốt đẹp hơn cho cha hoặc mẹ, cho anh chị em. Hoặc có một số trẻ ban đầu bị chấn động tâm lý vì bỗng dưng thiếu hụt hình ảnh thân thương, sự chăm sóc của cả cha và mẹ dưới một mái nhà, nhưng sau đó nhờ sự quan tâm chu đáo, giáo dục hợp lý cùng cách giải thích cặn kẽ của phụ huynh đã giúp trẻ vượt qua cú sốc, trở lại trạng thái tâm lý bình thường.
Song, có nhiều trẻ rơi vào hướng thứ hai – với biểu hiện “khủng hoảng đôi”. Nếu cha mẹ không tinh tế trong quá trình trước và sau ly hôn có thể khiến trẻ bị tổn thương tâm lý dẫn đến những biểu hiện như: sa sút việc học, thay đổi những nét tính cách tích cực sang những nét tính cách tiêu cực: lầm lì, hay cáu gắt, suy nghĩ lệch lạc về tình cảm gia đình (oán trách, hận thù, căm ghét…) và sa ngã vào tệ nạn xã hội.
Cũng phải nói thêm, khi trẻ khủng hoảng tâm lý mà không có sự nâng đỡ thì trẻ càng dễ bị cám dỗ bởi những thói hư tật xấu – những thứ vốn đã có nhiều hấp lực với trẻ khi trẻ đang ở độ tuổi thiếu niên. Rạn vỡ hạnh phúc gia đình bỗng trở thành “cú hích” để trẻ bước vào thế giới của game online, bạo lực, sử dụng chất kích thích…
Để hạn chế những tổn thương tâm lý trẻ có thể gặp phải cũng như đảm bảo nhân cách trẻ phát triển đúng hướng, cha mẹ cần lưu ý vài điều sau:
Ly dị là chuyện người lớn
Có nghĩa là trẻ sẽ không bị lôi kéo vào cuộc chiến ly dị của cha mẹ với danh nghĩa “trọng tài”: Ba sai hay mẹ sai. Các bậc phụ huynh cũng không nên phơi bày tất cả tình tiết, sự thật về nguyên nhân ly hôn để trẻ không bị sụp đổ hình ảnh cha mẹ.
Tuy vậy, cũng không nên lừa dối trẻ bằng cách sống giả, vì trẻ có sự nhạy cảm riêng nên dễ dàng phát hiện chân tướng sự việc. Điều này càng khiến trẻ bị xuống tinh thần hơn!
Trẻ hiểu – trẻ thông cảm
Khi ly hôn, đừng cho rằng bất kỳ đứa trẻ nào cũng là… con nít. Đặc biệt, trẻ đang ở tuổi teen rất nhạy cảm, nhiều cảm xúc nên khi không hiểu ngọn nguồn sự việc, trẻ sẽ có những suy diễn sai lệch. Hãy giải thích, chia sẻ, tâm sự với trẻ để trẻ hiểu vì sao cha mẹ không chung sống nữa, từ đó trẻ sẽ dần dần thông cảm, thích ứng với sự thay đổi. Tuyệt đối không nên nói xấu người bạn đời của mình để trẻ có cái nhìn tích cực hơn trong cuộc sống về sau của trẻ.
Không thể thiếu yêu thương
Sau ly hôn, nhiều phụ huynh quá bận rộn tìm cuộc sống mới nên quên mất đứa con đang “chơi vơi”. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến những “rạn vỡ” về nhân cách của trẻ. Vì vậy, không chỉ thời gian đầu mà suốt về sau, cha mẹ hãy dành cho trẻ nhiều sự quan tâm, yêu thương để trẻ làm quen và vượt qua thử thách “mái ấm một nửa”, thực hiện đầy đủ trách nhiệm để trẻ không cảm thấy bị bỏ rơi, thiệt thòi.
Hãy dành cho người vợ, người chồng cũ sự tôn trọng để trẻ cảm nhận được tình yêu thương thật sự dù hai người không còn chung sống.
Chuyên viên tâm lý NGUYỄN THỊ TRANG NHUNG
Source: Báo Tuổi Trẻ